Có thể nói rằng sáng tạo vĩ đại nhất của tạo hoá là bộ não- Đây là một bước ngoặt to lớn trong quá trình tiến hoá, biến con người từ một sinh vật trở thành một chủ thể sáng tạo có ý thức và đã tạo nền văn mình ngày nay. Bước sang thời đại kinh tế tri thức, lao động cơ bắp bắt đầu suy giảm nhường bước cho lao động trí óc và tư duy sáng tạo của con người phát triển rất cao. Từ đó, loài người đã tạo ra được những thành tự to lớn về khoa học, công nghệ và sự bùng nổ về công nghệ thông tin. Lao động chân tay thường sau vài giờ nghỉ ngơi là có thể phục hồi. Trong khi đó, các hoạt động tâm lý căng thẳng do lao động trí óc thì cần thời gian nhiều hơn như thế để phục hồi. Các nhà khoa học thường xuyên luyện tập bộ não thì học có thể sống và lao động lâu dài hơn người không tham gia lao động trí óc. Nếu hoạt động trí óc lâu dài không nghỉ ngơi sẽ dẫn đến những cảm xúc tiêu cực gây chấn thương tâm lý nặng nề và có thể làm suy giảm hoặc mất hẳn khả năng lao động.
Hoạt động trí óc lâu dài có thể khiến cho não bị suy yếu có thể được biểu hiện bởi các dấu hiệu thường gặp như sau: Mau mệt mỏi và không thể tập trung lâu dài để giải quyết 1 vấn đề, rất lâu nhớ những lại rất nhanh quên, khó kiểm soát được lời nói và việc làm, sức chịu đựng kém, dễ bị kích thích hay nóng tính và không làm chủ được cảm xúc. Vì vậy cần phải bảo dưỡng, duy trì và làm tối ưu hoá lao động trí óc
1. Vai trò của các yếu tố dinh dưỡng
Dinh dưỡng là yếu tố quan trọng quyết định sức khoẻ thể chất và tinh thần của con người, Sự kết hợp đúng đắn các chất dinh dưỡng và cung cấp đầy đủ, kịp thời cho cơ thể sẽ tốt hơn thuốc men.
- Nhu cầu năng lượng và các chất dinh dưỡng
Lao động trí óc là một hình thức hoạt động mang tính chất tĩnh tại, nên nhu cầu năng lượng thấp hơn lao động chân tay. Nguyên tắc chính của dinh dưỡng hợp lý đối với lao động trí óc và tĩnh tại là duy trì năng lượng của khẩu phần bằng với năng lượng tiêu hao, hạn chế glucid và lipid, không nên cung cấp dư thừa năng lượng vì dễ dẫn đến tích mỡ trong cơ thể. Nhiều tài liệu khẳng định ảnh hưởng của lượng lipid cao đối với sự hình thành vữa xơ động mạch sớm ở những người ít lao động chân tay.
Đối với người trưởng thành, trung bình cần khoảng 2200 – 2400 kcal/ngày. Protit: 15 – 17% (50–60% protein động vật, bảo đảm tính cân đối các acid amin, nhất là các axit amin chứa lưu huỳnh (S): methionin, cystin, tryptophan và lysin). Lipit: 20% (gồm 7% chất béo không bảo hòa nhiều nối đôi, 7% chất béo không bảo hòa một nối đôi và 6% chất béo bảo hòa). Gluxit: 60 – 65%. Đối với các em học sinh chưa trưởng thành, nhu cầu năng lượng cần cung cấp đủ lượng tiêu hao và cộng thêm nhu cầu tăng trưởng, tỉ lệ lipid cần cao hơn nhưng chiếm không quá 30% tổng năng lượng cung cấp.
- Các chất dinh dưỡng cần thiết cho não
+ Glucose- Năng lượng chính cung cấp cho não
+ Các chất béo cần thiết- Nguyên liệu cấu tạo màng tế bào não với các loại chất béo như sau: omega- 3 và Omega-6
+ Phospholipid- là người bạn tốt của trí nhớ
+ Acid Amin- Nguyên liệu cấu tạo và là người bạn đồng hành của não
+ Vitamin E và khoáng chất có vai trò quan trọng trong việc duy trì các hoạt động của hệ thần kinh qua cơ chế thúc đẩy quá trình chuyển hoá năng lượng và các chất dinh dưỡng.
2. Vai trò và một số yếu tố khác quan trọng trong phát triển trí lực
- Củng cố nền tảng thể chất qua phát triển các cơ quan tích trữ năng lợung
- Phục hồi sinh lực và bảo vệ trí não
- Không ngừng hoạt động xã hội và tập luyện duy trì sự nhạy bén
- Biết tôn trọng nhịp sinh học
( Theo ý kiến của TS.BS Nguyễn Thành Danh- Trung tâm Dinh Dưỡng TP. Hồ Chí Minh)